|   |   | 

SPACE & FORM NO 41/2020

PRZESTRZEŃ I FORMA NR 41/2020
Full article
Cały artykuł
397
Editor | Stopka redakcyjna
Full article
Cały artykuł
397
TABLE OF CONTENTS | SPIS TREŚCI
THEORY | TEORIA
Full article
Cały artykuł
387
Tomasz Dzieduszyński I Warsaw University of Technology, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2571-5128
Architectural form of a martian habitat: digital analyses of space radiation and insolation of a water-ice construction.

Researchers and architects responsible for the design of Martian habitats currently direct their attention towards unconventional construction materials, such as water-ice. In this article, a method of architectural forming based on safe radiation levels, insolation and radiation simulations (OLTARIS) is proposed. The suggested methodology allows for a delineation of the design guidelines in a graphical form legible for the architect designing an ice habitat.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.A-01
Keywords: Mars, radiation, insolation, OLTARIS, ice, galactic cosmic rays, solar particle event.


Kształtowanie formy architektonicznej habitatu marsjańskiego: Komputerowe analizy promieniowania kosmicznego i nasłonecznienia lodowej konstrukcji.

Badacze i architekci pracujący nad projektami habitatów marsjańskich coraz częściej zwracają się ku niekonwencjonalnym materiałom budowlanym, w tym ku wodnemu lodowi. W niniejszym artykule zaproponowano metodę kształtowania formy architektonicznej lodowej bazy marsjańskiej w oparciu o bezpieczne dla mieszkańców poziomy szkodliwego promieniowania kosmicznego, symulacje nasłonecznienia i promieniowania jonizującego (OLTARIS). Zaprezentowana metoda pozwala opracować graficzne wytyczne dla architekta projektującego lodowy habitat.

Słowa kluczowe: Mars, promieniowanie, nasłonecznienie, OLTARIS, lód, galaktyczne promieniowanie kosmiczne, rozbłysk słoneczny.

ARCHITECTURE AND CONSERVATION OF MONUMENTS | ARCHITEKTURA I KONSERWACJA ZABYTKÓW
Full article
Cały artykuł
452
Nadiia O. Dmytrik I Odessa State Academy of Civil Engineering and Architecture, Ukraine
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3628-313X
Methodology of analysis of renovable industrial facilities under the multifunctional complexes.

The article presents the methodology for the analysis of industrial renovation facilities for multifunctional complexes. This methodology provides for the consistent conduct of multilateral comprehensive research, the total assessment of which is crucial for choosing the type of multifunctional complex and the optimal direction of renovation. The presented analysis technique is suitable both for renovation of typical and neutral industrial enterprises, and for the rehabilitation of historical buildings and structures. The basis of the method is an integrated approach, which involves the examination of the object of study as an element of a single urban structure, which excludes the possibility of making limited and not complex decisions.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.B-01
Keywords: renovation of industrial facilities, multifunctional complex, architectural and urban, planning analysis.


Full article
Cały artykuł
496
Olha Kostiuchenko I National Aviation University, Kyiv, Ukraine
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0505-3278
Primary development directions for a network of art centres in Ukraine.

The article analyses the development directions of architectural thought with regard to establishment of art centres on the territory of Ukraine. It is established that existing national art centres are located in integrated premises and need improvement. The article emphasize the necessity of holistic development of a modern network of art centres in Ukraine based on developed conceptual models.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.B-02
Keywords: art centre, conceptual models, network of art centres, architectural and planning structure.


Full article
Cały artykuł
502
Yana Kuznietsova, Halyna Osychenko I Kharkiv National University of Urban Economy named after O.M. Beketov, Ukraine
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7646-7315 https://orcid.org/0000-0001-5595-220x
Combinatorial Technique and means of integrating nature into an architectural form.

In the article, based on the author's methodology, the combinatorial method of form making is analyzed, its principles and features of interpretation in the nature-integrated architecture are defined. The basic methods of using vegetation combinatorics in nature-integrated architecture are identified: combinatorics of vegetation on the facade planes; layer-by-layer modifications of combined plant and artificial pseudo-grid elements of architectural form.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.B-03
Keywords: Mars, radiation, insolation, OLTARIS, ice, galactic cosmic rays, solar particle event.


Technika kombinatoryczna i środki integracji przyrody z formą architektoniczną.

Zidentyfikowano podstawowe techniki wykorzystania kombinatoryki roślinności w architekturze zintegrowanej z przyrodą: kombinatoryki roślinności na płaszczyznach elewacji; modyfikacje warstwa po warstwie połączonych elementów roślinnych i sztucznych pseudosiatek o formie architektonicznej.

Słowa kluczowe: architektura zintegrowana z przyrodą, metody formowania architektury, metoda kombinatoryczna (kombinatoryka).

Full article
Cały artykuł
442
Oleg Sleptsov I Kiev National University of Construction and Architecture, Ukraine, Dmytro Kravtsov I Odessa State Academy of Civil Engineering and Architecture, Ukraine
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5441-5453 https://orcid.org/0000-0002-1060-4276
Current state and needs of sports complexes of the higher education institutions of Ukrraine (on the example of Odessa).

The article is devoted to the problem of the current state of sports complexes of a network of universities in Ukraine. A brief theoretical review of the problem is given. The current trends in physical education are considered. An analysis is made of the compliance of the current state of sports complexes of Odessa universities with the requirements of the educational process and motivational capacity. The analysis of the correspondence of the volume of existing sports spaces with the existing regulatory acts is carried out. Based on the analysis, the directions of further development and improvement of sports complexes of Ukrainian universities are proposed.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.B-04
Keywords: higher education institutions, architecture of the sports complex, motivational capacity of the architectural environment.


Full article
Cały artykuł
429
Anna Stasiak I Politechnika Gdańska, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3679-2241
Recovery and management of post-industrial spaces in the city on selected examples of european implementations.

Undeveloped, neglected and then abandoned post-industrial areas often located in a short distance from city centers have become, on one hand a major problem for city stewards due to the formation of dead urban tissue disturbing the continuity and cohesion of urbanized areas, on the other hand are spaces with high potential for a good location. The article aims to formulate, from the architectural and urban perspective, an answer to the important question arising in this context: what activities are carried out to recover and properly manage post-industrial spaces.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.B-05
Keywords: space recovery; post-industrial spaces; degraded spaces; environment; space management.


Odzyskiwanie i zarządzanie przestrzeniami postindustrialnymi w mieście na wybranych przykładach realizacji europejskich.

Niedofinansowane, zaniedbane a następnie opuszczone obszary postindustrialne zlokalizowane często w niewielkiej odległości od centrów miast stały się z jednej strony dużym problemem dla włodarzy miast z powodu tworzenia się martwej tkanki miejskiej zaburzającej ciągłość i spójność terenów zurbanizowanych, z drugiej strony są to przestrzenie o dużym potencjale dobrej lokalizacji. Artykuł ma na celu sformułowanie z perspektywy architektoniczno- urbanistycznej odpowiedzi na pojawiające się w tym kontekście istotne pytane: jakie działania prowadzone są w celu odzyskania i odpowiedniego zarządzania przestrzeniami postindustrialnymi.

Słowa kluczowe: odzyskiwanie przestrzeni; przestrzenie postindustrialne; przestrzenie zdegradowane; środowisko; zarządzanie przestrzenią.

Full article
Cały artykuł
444
Qasim Mohammed Basim I Kiev National University of Construction and Architecture, Ukraine; Al-Nahrain University, Baghdad, Iraq
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3223-646x
Technology as principal in functional planning and architectural design of smart interactive terminals.

This article deals with the design of new generation of airports terminals using the concept of smart interactive terminal and presents its main functional zones and technologies. In addition, adoption of technology as symbolic expressive tool in the architecture of airports terminals. Problem of the research is lack of approach and practice of smart interactive terminals functional planning and organization, the previous researches about this type of buildings are dealing with the influence of technology on one functional zone inside the terminal, not taking all functional zones inside it. The aims of research are presenting the influence of technology on all functional zones inside the smart interactive terminal and understanding the connection between them, this study will look also at the transformation of airport terminal interior design in relation to technology and automatic passengers processing systems. additionally, introducing the functional planning of smart interactive terminals buildings and its architectural design features. The results of developing a smart integrated terminal are presented. A comparative functional analysis was done of the proposed terminals as well as its design and technology.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.B-06
Keywords: Smart interactive terminal, future airports, terminal design, airports technology, terminal architecture.


URBAN AND REGIONAL PLANNING | URBANISTYKA I PLANOWANIE PRZESTRZENNE
Full article
Cały artykuł
448
Krystyna Guranowska-Gruszecka, Agnieszka Chudzińska I Warsaw University of Technology, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2901-8936 https://orcid.org/0000-0001-9765-4825
Urban theories of the emergence, development and endurance of commercial streets.

The article is intended to provide a synthetic presentation of urban theories concerning the emergence, development and struggles to endure in relation to commercial streets located in central metropolitan areas on the global scale (mainly in Europe). These considerations have been further supplemented with the presentation of the latest contemporary solutions for climate protection. In the near future, these solutions are likely to serve as attractors to draw people to these places and to cause an increase in programme diversity, as well as to lead to the activation of commercial streets and thus improve their chances of survival.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.C-01
Keywords: programme diversity, activation of nodal sites, smog, climate protection, space attractors.


Teorie urbanistyczne powstania, rozwoju i przetrwania ulic handlowych

Przedmiotem artykułu jest syntetyczne zaprezentowanie teorii urbanistycznych dotyczących powstawania, rozwoju i dążeń do przetrwania ulic handlowych w dzielnicach centralnych obszarów metropolitalnych w skali światowej (głównie Europy). Rozważania te uzupełniono także o prezentację najnowszych współczesnych rozwiązań ochrony klimatycznej. Mogą one stanowić w najbliższej przyszłości atraktory przyciągające ludzi do tych miejsc i powodujące wzrost różnorodności programowej, jak też aktywizacji ulic handlowych i dzięki temu ich szans na przetrwanie.

Słowa kluczowe: różnorodność programowa, aktywizacja miejsc węzłowych, smog, ochrona klimatyczna, atraktory przestrzeni.

Full article
Cały artykuł
533
Irina Bulakh, Olena Kozakova, Olena Chala, Margaryta Didichenko I Kyiv National University of Construction and Architecture, Kyiv, Ukraine
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3264-2505 https://orcid.org/0000-0003-0593-266X https://orcid.org/0000-0002-4852-5039 https://orcid.org/0000-0002-4306-8596
Architectural and urban planning systemof health care in germany and the United.

The article deals with the features of the architectural and urban organization of the health care system and the network of medical and preventive institutions of Germany and Great Britain of state and private levels of subordination. The levels of health care delivery and their share in the overall provision of medical services to the population of the countries are examined. The total number of treatment and prevention facilities across countries is analyzed. Particular attention is paid to determining in German and English health care systems the location of a network of child care facilities.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.C-02
Keywords: architecture, urban planning, hospital, outpatient clinic, network of healthcare facilities, Germany, United Kingdom.


Full article
Cały artykuł
457
Anna Alicja Jeziorska I Vistula University in Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9227-1005
Conditions for functioning of commercial streets in Warsaw.

The following article focuses on the issue of various conditions that affect the functioning of commercial streets. The goal is to present the issue in the aspect of increasing competition from modern shopping malls, development of commerce on the internet and the ongoing process of change in consumer habits. Alongside general trends related to the transformation of downtown areas in recent decades, the processes mentioned were further supported by examples observed in London and Warsaw. The research methods adopted by the author comprise source literature research, including reports on the condition of commercial streets in cities worldwide, especially reports dating back to the last two years, that is 2018/2019, when the transformation processes of downtown areas, as well as the concepts regarding compact city began to emerge again. While observing the described phenomena, the author’s idea of heuristic method in the places of transformation was also applied. In the conclusion to the following paper, an attempt was made to indicate the directions for corrective actions, thereby isolating such transformations of the city downtown areas that will allow to preserve the proper functioning of commercial streets in a natural way.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.C-03
Keywords: commercial street, public space, transformations, multi-functionality.


Uwarunkowania funkcjonowania ulic handlowych w Warszawie.

Przedmiotem artykułu jest zagadnienie różnorodnych uwarunkowań mających wpływ na funkcjonowanie ulic handlowych. Celem jest przedstawienie problemu w aspekcie wzrastającej konkurencji ze strony nowoczesnych galerii handlowych, rozwoju handlu w przestrzeni internetowej oraz procesu zmian przyzwyczajeń konsumenckich. Oprócz ogólnych trendów przekształcania śródmieść w ostatnich dekadach poparto te procesy przykładami z Londynu i Warszawy. Przyjęte metody badawcze przez autorkę obejmują badania literaturowe, w tym także raportów o kondycji ulic handlowych w miastach świata, zwłaszcza z ostatnich dwóch lat 2018/2019, kiedy procesy przekształceń śródmieść jak i idee miasta zwartego znów powracają. W ramach obserwacji opisanych zjawisk, posłużono się także metodą heurystyczną wizji autorki w miejscach przeobrażeń. W części wnioskowej podjęto próbę wskazania kierunków działań naprawczych, wyodrębniając takie przekształcenia strefy śródmiejskiej miasta, które pozwolą w naturalny sposób zachować dobre funkcjonowanie ulic handlowych.

Słowa kluczowe: ulica handlowa, przestrzeń publiczna, przekształcenia, wielofunkcyjność.

Full article
Cały artykuł
410
Maciej Lasocki I Warsaw University of Technology, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8526-6868
Urban designing classes by a movie script.

The paper describes a teaching method in the area of urban designing, which is associated with an innovative way of conducting classes. The new curriculum of the studio design that has been developed by the Author, is built on writing scripts of final presentations of student’s designs made in form of a video. The results of the experimental studio are discussed here according to SWOT analysis principles. The paper is presented with an intention to foster wider collaboration on the subject and to develop the teaching method further.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.C-04
Keywords: designing studio, video presentation, experimental education.


Zajęcia z projektowania urbanistycznego według scenariusza filmowego.

Artykuł opisuje metodę kształcenia w zakresie projektowania urbanistycznego, która wiąże się z innowacyjnym sposobem prowadzenia zajęć. Nowy sylabus przedmiotu projektowego, opracowany przez Autora, jest zbudowany wokół przygotowywania przez studentów scenariusza końcowej prezentacji projektu, która ma formę materiału filmowego. Rezultaty experymentalnego prowadzenia zajęć projektowych są rozważane w poniższym artykule zgodnie z fromułą analizy SWOT.

Słowa kluczowe: zajęcia projektowe, prezentacja filmowa, kształcenie eksperymentalne.

Full article
Cały artykuł
344
Jerzy Tokajuk I Towarzystwo Urbanistów Polskich, Oddział w Białymstoku, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4777-069X
Analysis of spatial planning in the communities of the Białystok suburban zone in the context of the existing legal system.

The spatial planning law system in Poland does not ensure spatial order and sustainable development in communes. There is no consistency between the government, voivodeship and local government policies. The legal instruments existing in the present system do not fulfill the role assumed by the legislator. As a result, buildings in the municipalities of the suburban area are mostly in the form of administrative decisions, in addition to the local law, causing the phenomenon of uncontrolled suburbanisation. The article presents statistical data illustrating the state of spatial planning in the communes of the suburban area of Białystok in the scope of local plans, decisions on building and land development conditions and building permits. Conclusions from the analysis of the collected materials confirm the phenomenon of the development of communes of the suburban area of Białystok in an unplanned manner, lasting for over a dozen years.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.C-05
Keywords: spatial development, suburban zone, spatial planning system.


Analiza stanu planowania przestrzennego w gminach strefy podmiejskiej Białegostoku w kontekście obowiązującego systemu prawa.

Obowiązujący w Polsce system prawa planowania przestrzennego nie zapewnia ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju w gminach. Brak jest spójności pomiędzy polityką rządu, województwa i samorządów terytorialnych. Istniejące w obecnym systemie instrumenty prawne nie spełniają założonej przez ustawodawcę roli. W efekcie zabudowa w gminach strefy podmiejskiej następuje w większości w trybie decyzji administracyjnych, poza regulacjami prawa miejscowego, powodując zjawisko niekontrolowanej suburbanizacji. W artykule przedstawiono dane statystyczne ilustrujące stan planowania przestrzennego w gminach strefy podmiejskiej Białegostoku w zakresie planów miejscowych, decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz pozwoleń na budowę. Wnioski z analizy zgromadzonych materiałów potwierdzają zjawisko trwającego od kilkunastu lat procesu zabudowy gmin strefy podmiejskiej Białegostoku w sposób niezaplanowany.

Słowa kluczowe: rozwój przestrzenny, strefa podmiejska, system planowania przestrzennego.

Full article
Cały artykuł
378
Monika Trojanowska I Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8168-0746
The results of qualitative research on health-affirming urban places on example of new planned central park in Gdynia.

The therapeutic properties of landscapes are a phenomenon that is difficult to measure objectively. Designing health-affirming places for an anonymous user requires a departure from the traditional approach based on designers’ subjective, authoritarian perception of beauty towards EvidenceBased Design (EBD). This paper presents a qualitative study of a section of Gdynia city center around the new city park. The universal pattern of health-affirming places was used in the study. This tool does not eliminate issues associated with the subjectivity of perception of landscape therapeutic properties, but it helps to organize the assessment process and use available scientific evidence.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.C-06
Keywords: Evidence Based Design, health-affirming urban landscapes.


Badania jakościowe miejsc sprzyjających promocji zdrowia na przykładzie nowego planowanego parku centralnego w Gdyni.

Terapeutyczne właściwości krajobrazy to fenomen, który trudno jest zmierzyć w sposób obiektywny. Projektowanie miejsc promujących zdrowie dla anonimowego użytkownika wymaga więc odejścia od tradycyjnego podejścia opartego na subiektywnej, autorytarnej ocenie piękna w stronę projektowania opartego na dowodach naukowych (Evidence Based Design) EBD. W pracy przedstawiono badanie jakościowe fragmentu centrum miasta Gdyni dookoła nowego parku miejskiego.

Słowa kluczowe: projektowanie oparte na dowodach, miejskie krajobrazy sprzyjające promocji zdrowia.

LANDSCAPE | KRAJOBRAZ
Full article
Cały artykuł
414
Anna Katarzyna Andrzejewska I Politechnika Wrocławska, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0503-8414
Analysis of intra-urban panoramas as a tool for shaping legal provisions in local plans for green areas.

The look at the city silhouette in the context of urban planning only from the point of view of the classical approach to the city panorama as seen and analysed from afar is not entirely appropriate. The method of analysis of urban landscape presented in this paper, using the example of Wrocław, shows that the study of inner-city panoramas, i.e. those situated at the street level, i.e. the level of human perception, is much more accurate. Such an analysis is an excellent tool for shaping legal provisions in local plans also for green areas.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.D-01
Keywords: urban analysis, urban panoramas, green areas.


Analiza panoram wewnątrzmiejskich jako narzędzie do kształtowania zapisów prawnych w planach miejscowych dla terenów zieleni.

Postrzeganie sylwety miast w kontekście planowania przestrzennego wyłącznie z punktu widzenia klasycznego podejścia do formy panoramy miasta oglądanej i analizowanej z „oddali”, nie jest do końca właściwe. Zaprezentowana w niniejszym artykule metoda przeprowadzania analizy krajobrazu miejskiego na przykładzie Wrocławia pokazuje, iż badanie panoram o charakterze wewnątrzmiejskim, czyli tych sytuowanych w przyziemiu, na wysokości poziomu patrzenia człowieka, jest dokładniejsza. Tego typu analizy są doskonałym narzędziem do kształtowania zapisów prawnych w planach miejscowych również dla terenów zieleni.

Słowa kluczowe: analiza urbanistyczna, panoramy miejskie, tereny zieleni.

HISTORY | HISTORIA
Full article
Cały artykuł
362
Joanna Arlet I West Pomeranian University of Technology, Szczecin, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5476-1698
Imperial chancellery in Hofburg, royal castles in Warsaw and Wilanów, and the Port Gate in Szczecin – a story of one detail.

The surprising similarity between decorative motifs found in Rome, Versailles, Warsaw, Berlin, Vienna and Szczecin is worth taking a closer look at to see how they relate. The popularity of the iconographic motif depicting Fames blowing on trumpets grew significantly during the Baroque period. It was because of its visual attractiveness and explicitness. This motive was a clear sign of the founder's prestige. The sources of the formal similarities between the presented examples are discussed in this article.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.E-01
Keywords: baroque, cartouche, iconographic motif, Fame, engraving.


Kancelaria cesarska w Hofburgu, zamki królewskie w Warszawie i Wilanowie oraz Brama Portowa w Szczecinie – historia jednego detalu.

Zaskakujące podobieństwo między motywami dekoracyjnymi spotykanymi w Rzymie, Wersalu, Warszawie, Berlinie, Wiedniu i Szczecinie stało się powodem podjęcia poszukiwań ich wzajemnych relacji. Popularność motywu ikonograficznego, przedstawiającego Sławy dmące w trąby, wzrosła znacząco w okresie baroku. Wynikała ona z jego wizualnej atrakcyjności i jednoznaczności. Motyw ten stanowił bowiem dobitną oznakę prestiżu fundatora. Źródła podobieństw formalnych między prezentowanymi przykładami rozważa niniejszy artykuł.

Słowa kluczowe: barok, kartusz, motyw ikonograficzny, Sława, sztych.

Full article
Cały artykuł
412
Maciej Płotkowiak I West Pomeranian University of Technology, Szczecin, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8797-3160
Stained-glass window set in the Church of Our Lady the Queen of the Crown of Poland in Szczecin.

The set of stained-glass windows that had been designed and manufactured for the Kreuzkirche, which is now the Church of Our Lady the Queen of the Crown of Poland in Szczecin, by PuhlWagner Heinersdorff, a leading German company, is a unique example of the use of modern 1930s visual arts in religious art. A considerable part of the stained-glass window manufacturer's archival documentation is currently stored at the Berlinische Galerie in Berlin, where fifteen original stained-glass window design cartons intended for the Kreuzkirche in Szczecin were found. The objective of this text is to determine the author of the glasswork of the stained-glass windows in the church in Szczecin.

DOI: 10.21005/pif.2020.41.E-02
Keywords: Church of Our Lady the Queen of the Crown of Poland, Kreuzkirche, Szczecin, stainedglass windows, Albert Croll.


Zespół witraży w kościele pw. Matki Bożej Królowej Korony Polskiej w Szczecinie.

Zespół witraży zaprojektowanych i wykonanych do Kreuzkirche, obecnie kościoła pw. Matki Bożej Królowej Korony Polskiej w Szczecinie przez czołową niemiecką wytwórnie Puhl-WagnerHeinersdorff stanowi unikalny przykład zastosowania w sztuce sakralnej - plastyki nowoczesnej z lat .30 XXw. Znaczna części dokumentacji archiwalnej producenta witraży jest obecnie przechowywana w Berlinische Galerie w Belinie, gdzie udało się odnaleźć piętnaście oryginalnych kartonów projektowych witraży przeznaczonych dla Kreuzkirche w Szczecinie. Celem tekstu jest ustalenie autorstwa zaszkleń witrażowych w szczecińskiej świątyni.

Słowa kluczowe: Kościół Królowej Korony Polskiej, Kreuzkirche, Szczecin, witraże, Albet Croll.