|   |   | 

SPACE & FORM NO 58/2024

PRZESTRZEŃ I FORMA NR 58/2024
Full article
Cały artykuł
49
EDITOR | STOPKA REDAKCYJNA
Full article
Cały artykuł
57
SPIS TREŚCI | TABLE OF CONTENTS
ARCHITECTURE & CONSERVATION OF MONUMENTS | ARCHITEKTURA I KONSERWACJA ZABYTKÓW
Full article
Cały artykuł
90
ALAGÖZ KONUR MERYEM | Necmettin Erbakan University, Türkiye
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7483-4281
Origami design in digital design methods: a pavilion example.

In this study, digital design methods are explained, and the origami method, one of the most widely used methods, is focused on. In the study, the origami method was created with algorithmic components as an example, and the importance of digital design methods was emphasized. As a method, a conceptual infrastructure was created with internet databases, written sources, and photographs. The Rhinoceros-Grasshopper program was used to implement the origami method. As a result, it was seen how much faster and easier the origami design made by using the digital design method compared to the normal design method.

DOI: 10.21005/pif.2024.58.B-01
Keywords: Algorithmic design, Digital design methods, Origami.


Full article
Cały artykuł
48
Dariusz Kronowski | Cracow University of Technology, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5510-2122
Evolution of the form of small tourist shelters in the mountain landscape – selected issues.

Mountain architecture follows its own rules. Designers implementing standard designs try to create durable objects in difficult terrain, often from native materials, combining them with modern construction possibilities. Details are simple elements derived from function and location. Supported by the technology of concrete, glass, and light wood, they blend into the terrain or dominate it. Mountain architecture is not only about monumental objects; there are also small shelters with a shape characteristic of the landform, less regional in nature, although derived from it. The search for the unique beauty of the landscape proves that mountain architecture is not just a craft with defined boundaries, but a creative and unrestrained art.

DOI: 10.21005/pif.2024.58.B-02
Keywords: mountain architecture, mountain landscape, tourist shelters, Alps, Tatra Mountains, tourism.


Ewolucja formy małych schronień turystycznych w krajobrazie górskim – wybrane zagadnienia.

Architektura gór kieruje się własnymi prawami. Projektanci realizujący standardowe opracowania starają się tworzyć wytrzymałe obiekty w trudnym terenie, zwykle z materiałów rodzimych, łącząc je ze współczesnymi możliwościami budownictwa. Detal to proste elementy wywodzące się od funkcji oraz lokalizacji, wspierane technologią betonu, szkła oraz lekkiego drewna, wtapiają się w teren lub dominują. Architektura górska to nie tylko obiekty monumentalne, należy również wyróżnić małe schronienia o kształcie charakterystycznym dla formy terenu, mniej natury regionalnej, chociaż z niej się wywodzące. Poszukiwanie niepowtarzalnego piękna krajobrazu – wszystko to świadczy, że górska architektura nie jest tylko rzemiosłem o zakreślonych granicach, ale sztuką twórczą i nieskrępowaną.

Słowa kluczowe: architektura górska, krajobraz górski, schrony turystyczne, Alpy, Tatry, turystyka.

Full article
Cały artykuł
46
Anna Lewandowska | University of Technology, Poznań, Poland
ORCID: https://orcid.org/0009-0006-0462-6897
Usage of mycelium-based composites in the construction of small architectural structures.

Mycelium is a biomaterial that can be an innovative alternative to existing solutions in architecture. The study analyzed 10 examples of small architectural structures built using mycelium-based composites. The aim of the research was to collect data showing the scope of possibilities for using mycelium in creating this type of object. The analysis focused on connections of mycelium with other building materials, methods of protecting mycelium against external factors, and aesthetic and finishing aspects.

DOI: 10.21005/pif.2024.58.B-03
Keywords: Mycelium-Based composites in architectural structures, biomaterials, alternative con-struction materials.


Wykorzystanie kompozytów na bazie grzybni w budowie obiektów małej architektury.

Grzybnia (mycelium) jest biomateriałem, który może być innowacyjną alternatywą dla istniejących rozwiązań w architekturze. W badaniu analizie poddano 10 przykładów małych struktur architektonicznych, w których konstrukcji wykorzystano kompozyty na bazie grzybni. Celem badań było zebranie danych pokazujących zakres możliwości wykorzystania grzybni w tworzeniu tego typu obiektów. Skupiono się na połączeniach grzybni z innymi materiałami budowlanymi, sposobach ochrony grzybni przed czynnikami zewnętrznymi oraz aspektach estetycznych i wykończeniowych.

Słowa kluczowe: Kompozyty na bazie grzybni w strukturach architektonicznych, biomateriały, alter-natywne materiały konstrukcyjne.

Full article
Cały artykuł
53
Karolina Mitas-Kaczmarek, Adam Duda | Firma Zeromur Mitas sp.j. Szczecin, Poland
ORCID: https://orcid.org/0009-0000-6631-3905 https://orcid.org/0009-0001-8767-1012
Hinged door system with multimedia – new solutions.

The aim of the research carried out as part of the project was to develop and implement, on both domestic and international markets, door technology with a system of integrated multimedia elements. These elements include LED monitors, LCD and LED panels, a system of integrated speakers, and communication ports, all contributing to a door system with technical functions in information, security, marketing, and design. The implementation of the innovative "ZEROMUR LCD" system will certainly contribute to the advancement of modern technologies in the field of contemporary constructions. As a result of this research, new technological solutions were developed for traditional doors, eliminating limitations on expanding their existing functions with new multimedia capabilities. The research was conducted according to the TRL scheme – Technology Readiness Levels.

DOI: 10.21005/pif.2024.58.B-04
Keywords: hidden aluminum door, door with LCD panel, door with monitor.


System drzwi uchylnych z multimediami, nowe rozwiązania.

Celem badań realizowanych w ramach projektu badawczego było opracowanie oraz wdrożenie na rynek krajowy oraz międzynarodowy technologii drzwi z systemem zintegrowanych multimedialnych elementów, takich jak monitory LED, panele LCD oraz LED, system głośników zintegrowanych oraz portów komunikacyjnych, w celu stworzenia systemu drzwi z funkcjami technicznymi w obszarach informacyjnym, bezpieczeństwa, marketingowym i designu. Wdrożenie innowacyjnego systemu „ZEROMUR LCD” z pewnością przyczyni się do rozwoju nowoczesnych technologii w dziedzinie nowoczesnego budownictwa. W wyniku tych badań powstały nowe rozwiązania technologiczne w stosunku do drzwi tradycyjnych, likwidujące ograniczenia dotyczące możliwości rozszerzenia ich dotychczasowej funkcji o nowe, multimedialne możliwości. Badania zostały przeprowadzone według schematu TRL – poziomów gotowości technologicznej.

Słowa kluczowe: drzwi ukryte aluminiowe, drzwi z panelem LCD, drzwi z monitorem.

HISTORY | HISTORIA
Full article
Cały artykuł
39
Jan Kurek | Professor emeritus of the Cracow University of Technology, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0853-5312
Pompeii and Herculaneum: ancient cities at the foot of a volcano.

Pompeii and Herculaneum are exceptional architectural complexes, and together with Torre Annunziata, are listed as UNESCO World Heritage Sites. They are unique, world-scale, well-preserved
Pompeje i Herkulanum – antyczne miasta u stóp wulkanu.

Pompeje i Herkulanum to wyjątkowe kompleksy architektoniczne, wraz z Torre Anunziata wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. To unikalne – światowej rangi – zachowane do dziś „wizje” starożytnych rzymskich miast – technicznej i materialnej kultury Antyku. Minione stulecia pozwoliły na ich odkrywanie i udostępnianie badaczom i zwiedzającym – z różnymi pozytywnymi i negatywnymi tego skutkami. Wpływało to m.in. na ewolucję teorii i postaw naukowych, a także na wybór metod technicznych i materiałów konserwatorskich.

Słowa kluczowe: Herkulanum, Pompeje, konserwacja zabytków, Wezuwiusz.

Full article
Cały artykuł
71
Anna Steuer-Jurek | Cracow University of Technology, Poland
ORCID: https://orcid.org/0009-0009-4440-9071
Kitchen gardens – indications for their design according to the 18th and 19th of german treaties and garden guides in relation to contemporary design trends.

The research topic is kitchen gardens, which have not yet been fully recognized. The objective of this article is to demonstrate, utilizing the example of Germany, the artistic values and fundamental principles of these kitchen gardens. An analysis of German horticultural treatises and guides from the 18th and 19th centuries will be conducted. Contemporary literature will enable us to refer to current indications for shaping this particular type of area. The purpose of this comparison is to identify universal principles and distinguish differences resulting from various conditions.

DOI: 10.21005/pif.2024.58.E-02
Keywords: contemporary design trends, garden art, garden patterns, kitchen garden, utylity garden.


Ogrody kuchenne – wskazania do ich kształtowania zgodnie z XVIII i XIX wiecznymi niemieckimi traktatami i poradnikami ogrodowymi w odniesieniu do współczesnych trendów projektowych.

Tematem badawczym są ogrody kuchenne, które dotąd nie zostały w pełni rozpoznane. Celem artykułu jest wykazanie, na przykładzie Niemiec, wartości artystycznych oraz głównych zasad komponowania tych ogrodów. Przeprowadzono analizę niemieckich traktatów ogrodniczych i poradników z XVIII i XIX wieku. Jednocześnie, na podstawie współczesnej literatury, określono obecne podejścia do projektowania tego typu przestrzeni. Badania te pozwalają na określenie roli historycznych traktatów ogrodowych w rewaloryzacji ogrodów historycznych oraz na wskazanie analogii w kształtowaniu współczesnych ogrodów kuchennych.

Słowa kluczowe: ogród kuchenny, ogrody użytkowe, sztuka ogrodowa, traktaty ogrodowe, współczesne trendy projektowe.

Full article
Cały artykuł
62
Jacek Suchodolski | Wydział Architektury PWr, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4767-6169
Mountain landscape with regional architecture in the creative activity of wałbrzych artists until 1945.

The article analyzes regional architecture in the creative activities of artists from Wałbrzych until 1945. The study identifies an association of painters and individuals whose creative pursuits were linked with the mountain surroundings and landscape. The goal is to present and discuss the relatively lesser-known artistic activities connected with the historic wooden architecture found in this mountainous landscape, which constituted a significant part of it. Additionally, the unique landscape of the highly industrialized region, now no longer existing, combined with wooden buildings set against a backdrop of mountain ranges, served as inspiration for addressing this topic.

DOI: 10.21005/pif.2024.58.E-03
Keywords: architecture, mountain landscape, painting, Wałbrzych region.


Pejzaż górski z architekturą regionalną w twórczości wałbrzyskich artystów plastyków do 1945 roku.

Podobnie jak w sąsiednich rejonach Sudetów, głównie w Karkonoszach, także w Wałbrzychu powstało bractwo artystyczne, które zrzeszało malarzy oraz osoby tworzące w górskim otoczeniu i pejzażu górskim. Choć założone nieco później niż podobne organizacje w Karkonoszach, bo po pierwszej wojnie światowej z inicjatywy Rudolfa Krafta – malarza i grafika, który posługiwał się różnymi technikami rysunku, Wałbrzyskie Bractwo Artystyczne miało swoje miejsce w przemysłowym mieście. Głównym celem bractwa było przedstawienie walorów miejscowego górskiego krajobrazu, gdzie dominowała zabytkowa architektura o regionalnym sudeckim rodowodzie oraz potężne sylwetki zabudowy przemysłowej, wkomponowane w masywy gór Chełmca, Trójgarbu czy Borowej. Po 1945 roku ten temat w twórczości lokalnych artystów nie był szerzej kontynuowany.

Słowa kluczowe: architektura, malarstwo, ziemia wałbrzyska, górski pejzaż.

ACCESSIBILITY | DOSTĘPNOŚĆ
Full article
Cały artykuł
40
Agnieszka Duniewicz | Bialystok University of Technology, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4596-4052
Implementation of design strategies supporting the availability of typhlographic studies. Case study – series of tyfloplans in public utilities facilities in Białystok.

The article presents a report on research encompassing four series of tactile maps (typhlographs), showcased in prominent institutions in Białystok. The research aimed to identify and evaluate design strategies for enhancing accessibility for individuals with visual impairments. The on-site acquired research material underwent analysis, leading to the development of collection characteristics. Subsequently, elements of design strategies were scrutinized and validated for typhlological correctness. The research outcome comprises a summary of appropriate design principles enhancing typhological accessibility and inadequate solutions that diminish the efficacy of such assistance, delineated across four selected domains.

DOI: 10.21005/pif.2024.58.F-01
Keywords: typhlography, tyfphlomaps, universal design.


Realizacja strategii projektowych wspierających dostępność opracowań tyflograficznych. Studium przypadku – serie tyfloplanów w obiektach użyteczności publicznej w Białymstoku.

Artykuł jest raportem z badań obejmujących 4 serie tyflografik, prezentowane w ważnych instytu-cjach Białegostoku. Celem badań była identyfikacja i waloryzacja strategii projektowych, związa-nych z dostępnością dla osób z dysfunkcją wzroku. Materiał badawczy, pozyskany in situ, poddano analizom, w wyniku których opracowano charakterystykę zbioru. Następnie wyłoniono elementy strategii projektowych i zweryfikowano je pod kątem prawidłowości tyflologicznej. Efektem badań jest zestawienie prawidłowych założeń projektowych (wspierających dostępność tyflologiczną) oraz rozwiązań niewłaściwych (obniżających jakość tego rodzaju pomocy), zaprezentowane w czterech wyłonionych obszarach.

Słowa kluczowe: tyflografiki, tyflomapy, projektowanie uniwersalne.