Zbigniew W. Paszkowski, Magdalena Balcerzak | University of Ecology and Management, Warsaw, Poland

Problemy zabezpieczania pożarowego zabytków sakralnych – na przykładach katedr Notre-Dame w Paryżu oraz św. Piotra i Pawła w Nantes, Francja.

Studium przypadków pożarów katedry Notre-Dame w Paryżu oraz katedry św. Piotra i Pawła w Nantes przedstawia skutki stopniowego zaniedbywania konserwacji zabytków i obniżania bezpieczeństwa ich zachowania. Opisano przyczyny oraz następstwa pożarów. Wskazano na różnice sposobów technicznego zabezpieczenia i rekonstrukcji uszkodzonych elementów. Wskazano, że w katedrze Św. Piotra i Pawła drewnianą konstrukcję dachu zastąpiono betonową, gdy w NotreDame odtworzona zostanie oryginalna więźba. Wskazano na konieczność stosowania kompleksowych systemów ochrony pożarowej oraz indywidualnego doboru sposobów ochrony pożarowej i rekonstrukcji po pożarze.

Słowa kluczowe: Notre-Dame w Paryżu; Katedra w Nantes; ochrona zabytków; ochrona pożarowa.

ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7506-0185 https://orcid.org/0009-0007-0215-0861
Fire protection in religious monuments: on the example of Notre-Dame de Paris and the Cathedral of st. Peter and st. Paul in Nantes, France.

The cases of the fires of Notre-Dame in Paris and St Peter and St Paul in Nantes present the effects of the gradual neglect of monument conservation and their impact on a decrease in safety. The causes and consequences of the fires were described. Differences in the methods of technical protection and reconstruction after a fire have been specified. It was reported that in the Cathedral in Nantes, the wooden truss was replaced with a concrete one, whereas in Notre-Dame the original truss will be recreated. The need to select fire protection and reconstruction methods on a case-bycase basis and use comprehensive fire-resistance systems was indicated.

DOI: 10.21005/pif.2023.54.B-01
Keywords: fire protection; Notre-Dame in Paris; monument conservation; Cathedral in Nantes.

Tomasz Zamojski | Wroclaw University of Science and Technology, Poland

Humanizacja europejskich wysokich budynków mieszkalnych poprzez projektowanie stref wspólnych.

W pracy przeprowadzono analizę porównawczą współczesnego wysokiego budownictwa mieszkaniowego z uwzględnieniem konsekwencji grupowania licznych społeczności w budynkach o pionowej strukturze funkcjonalno – przestrzennej. Analiza konkretnych rozwiązań miała na celu wyłonienie specyfiki kulturowej, społecznej i technologicznej w mieszkalnych budynków wysokich w Europie w latach 2000 – 2022. Zgromadzony materiał faktograficzny umożliwił wskazanie cech znamiennych mieszkalnych budynków wysokich oraz analizę pod kątem wymogów stawianych habitatom wertykalnym, z naciskiem położonym na aranżacje stref wspólnych. Zgodnie z zaproponowanym podziałem europejskich wysokich budynków mieszkalnych, przeprowadzono analizę humanizacji ich środowiska mieszkaniowego.

Słowa kluczowe: architektura, europejskie mieszkalne budynki wysokie, habitat wertykalny, humanizacja środowiska mieszkaniowego, regionalizm, strefy wspólne.

ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0129-8422
Humanization of european residential high-rise buildings by designing common zones.

In the paper we have conducted a comparative analysis of contemporary high-rise residential buildings, taking into account the consequences of the clustering of numerous communities in buildings with a vertical functional and spatial structure. The analysis of specific solutions was aimed at the emergence of cultural, social and technological peculiarities in residential high-rise buildings in Europe in the years 2000 – 2022. The accumulated factual material made it possible to identify the distinctive features of high-rise residential buildings and to analyze them in terms of the requirements for vertical habitats, with emphasis placed on the arrangement of common zones. An analysis of the humanization of their residential environment was carried out.

DOI: 10.21005/pif.2023.54.B-02
Keywords: architecture, common zones, European residential high-rise buildings, humanization of the residential environment, regionalism, vertical habitat.

Inna Abramiuk | Uniwersytet Zielonogórski, Poland

Model FCM jako metoda zarządzania przestrzenią publiczną.

Praca prezentuje wyniki badań, które skupiają się na tworzeniu wysokiej jakości przestrzeni publicznej poprzez zaangażowanie społeczeństwa i uwzględnienie opinii różnych grup interesariuszy. Głównym celem jest zrozumienie, w jaki sposób można integrować koncepcje "człowiek-przestrzeńzarządzanie" w procesie kreacji miejsc publicznych o wysokiej jakości, zgodnych z zasadami ONZHabitat. Istotnym aspektem badawczym jest opracowanie modeli FCM (Fuzzy Cognitive Maps) oraz różnych scenariuszy rozwoju przestrzeni publicznej, które umożliwią efektywne wykorzystanie zasobów finansowych przez samorząd, organizacje pozarządowe i prywatnych inwestorów. Badania opierają się na opiniach społeczności miasta Zielona Góra, które zostały zebrane za pomocą warsztatów "placegame" oraz kwestionariuszy.

Słowa kluczowe: przestrzeń publiczna, model Fuzzy Cognitive Maps, scenariusze rozwoju przestrzeni publicznej, podejście humanistyczne do projektowania przestrzeni, społeczeństwo.

ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6802-0284
The FCM model as a method of public space management.

The work presents the results of research that focus on creating high-quality public space through the involvement of society and taking into account the opinions of various stakeholder groups. The main goal is to understand how the concepts of "man-space-management" can be integrated in the process of creating high-quality public places in accordance with the principles of UN-Habitat. An important research aspect is the development of FCM (Fuzzy Cognitive Maps) models and various scenarios for the development of public space, which will enable the effective use of financial resources by the government, non-governmental organizations and private investors. The research is based on the opinions of the Zielona Góra community, which were collected through "placegame" workshops and questionnaires.

DOI: 10.21005/pif.2023.54.C-01
Keywords: public space, Fuzzy Cognitive Maps model, public space development scenarios, humanistic approach to space design, society.

Agnieszka Greniuk | Cracow University of Technology, Faculty of Architecture, Poland

Rozwiązania dla poprawy warunków środowiska miejskiego, na przykładzie starego miasta w Krakowie.

Warunki środowiska miejskiego w aspekcie postępujących zmian klimatycznych sprawiają, że kształtowanie przestrzenne miast staje się coraz większym wyzwaniem. Specyfika centrum Krakowa wynika z historycznej siatki urbanistycznej i ochrony konserwatorskiej wyjątkowo dużego obszaru miasta. Niniejszy artykuł jest wynikiem przeprowadzonych analiz pod kątem warunków środowiska miejskiego na terenie Starego Miasta, a celem badań jest wyznaczenie możliwych rozwiązań dla poprawy warunków życia mieszkańców i zwiększenia bioróżnorodności. Działania opierają się na idei miasta przyjaznego dla człowieka, tym samym ograniczając negatywne skutki wynikające z procesu urbanizacji.

Słowa kluczowe: centrum miasta, Kraków, Nature based Solutions, zmiany klimatyczne.

ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8090-1081
Urban environment improvement solutions on the example of Krakow’s old town.

The conditions of the urban environment in the aspect of progressive climate change mean that city spatial planning is becoming an increasingly greater challenge. The specificity of Krakow’s centre stems from its historical urban grid and the placement of an exceptionally large fragment of the city under heritage conservation. This paper is the result of analyses in terms of urban environmental conditions in the Old Town area, and the objective of the study was to determine possible solutions to improve the living conditions of residents and enhance biodiversity. The measures are based on the idea of a human-friendly city that also limits the negative consequences of urbanisation.

DOI: 10.21005/pif.2023.54.C-02
Keywords: climate changes, Krakow, city centre, Nature-based Solutions.

Natalia Rzeszowska | Uniwersytet Zielonogórski, Poland

Przegląd bibliometryczny i naukometryczny: perspektywy i rozwój w zakresie wykorzystania dachów zielonych.

Dachy zielone to multifunkcyjny element obudowy budynku, który przy odpowiednich modyfikacjach może oferować wiele korzyści nie tylko dla jego bezpośrednich użytkowników, ale również pozytywnie wpływać na środowisko wokół niego. Globalne zmiany klimatyczne i szybka urbanizacja postawiły przed nami szereg wyzwań miejskich, które negatywnie wpływają na zdrowie fizyczne i psychiczne mieszkańców miast. Przedmiotem artykułu jest przedstawienie perspektyw oraz głównych nurtów rozwoju w zakresie wykorzystania dachów zielonych w architekturze. Na podstawie analizy bibliometrycznej i naukometrycznej wybranej tematyki, zaprezentowano główne nurty badań, wyodrębniono najbardziej przyczyniające się do jej rozwoju kraje oraz przedstawiono najbardziej wpływowych autorów.

Słowa kluczowe: analiza naukometryczna, chłodzenie budynków, efektywność energetyczna, miejskie wyspy ciepła, zmiany klimatu, zagospodarowanie wody opadowej, zielone dachy.

ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8941-7800
Bibliometrics and scientometric review: perspectives and developments in the use of green roofs.

Green roofs are a multifunctional element of the building envelope, which, with appropriate modifications, can offer many benefits not only for its direct users, but also positively affect the environment around it. Global climate change and rapid urbanization have presented us with a number of urban challenges that negatively affect the physical and mental health of city dwellers. The subject of the article is to present the perspectives and main development trends in the use of green roofs in architecture. On the basis of the bibliometrics and scientometric analysis of the selected subject, the main research trends were presented, the countries contributing most to its development were distinguished, and the most influential authors were presented.

DOI: 10.21005/pif.2023.54.C-03
Keywords: Climate change, energy efficiency, green roofs, scientometric review, stormwater management, urban cooling, urban heat islands.

Łukasz Wardęski | Instytut Zrównoważonej Przestrzeni w Warszawie, Poland

Zintegrowany plan inwestycyjny – sprzężenie projektowania architektonicznego i planowania przestrzennego.

Zintegrowany plan inwestycyjny ma być, po nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, nowym narzędziem pozwalającym na wypracowywanie możliwości urbanizacji inicjowanych przez podmioty prywatne i instytucjonalne. W niniejszej pracy prześledzono tło teorii projektowania pod kątem mechanizmów integracji wewnątrz dyscyplinarnej, w obrębie dyscyplin zajmujących się przestrzenią, a także zbadano w jaki sposób ZPI może te mechanizmy wykorzystywać. Podjęto wstępną próbę oceny krytycznej oraz perspektyw, które rysują się w związku ze spodziewanym wprowadzeniem tej regulacji prawnej, w ten sposób komentując jeden z pierwszych sposobów prawnie usankcjonowanego inicjowania regulacji planistycznych przez zorganizowane projektowanie urbanistyczne lub architektoniczne.

Słowa kluczowe: projektowanie zintegrowane, zintegrowany plan inwestycyjny, planowanie przestrzenne, projektowanie architektoniczne, integracja bottom-up.

ORCID: https://orcid.org/0009-0009-1552-509X
Integrated development plan – connecting architectural design and spatial planning.

The integrated investment plan is to be, after the amendment of the Act on Spatial Planning and Development, a new tool allowing for the development of urbanization opportunities initiated by private and institutional entities. This paper traces the background of design theory in terms of interdisciplinary integration mechanisms within spatial disciplines, and examines how ZPI can use these mechanisms. An initial attempt at a critical assessment and perspectives that emerge in connection with the expected introduction of this legal regulation was made, thus commenting on one of the first ways of legally sanctioned initiation of planning regulations by organized urban or architectural design.

DOI: 10.21005/pif.2023.54.C-04
Keywords: integrated design, integrated development plan, spatial planning, architectural design, bottom-up integration.

Jan Kurek | Professor emeritus of the Cracow University of Technology, Poland

Bronisław Buliński (1934–2021) – 60 lat w służbie ratowania zabytków architektury drewnianej.

Zabytki architektury drewnianej w Polsce zostały są doceniane przez historyków sztuki, a najcenniejsze z nich znalazły się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Są wśród nich obiekty, w których ratowaniu i zabezpieczaniu brał udział, prowadzący przez wiele lat specjalistyczną konserwatorską firmę budowlaną, Bronisław Buliński z Jarosławia. Jego talent, wiedza i zaangażowanie pozwoliły na przywrócenie do życia wielu drewnianych kościołów i cerkwi z terenu Polski południowo-wschodniej.

Słowa kluczowe: Bronisław Buliński, architektura drewniana, Podkarpacie, ZBK Arkady.

ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0853-5312
Bronisław Buliński (1934–2021) sixty years in the service of saving monuments of wooden architecture.

Monuments of wooden architecture in Poland are appreciated by art historians, and the most valuable of them have been placed on the UNESCO World Heritage List. These include sites that Bronisław Buliński of Jaroslaw, who operated a specialist conservation company for many years, was involved in rescuing and preserving. His talent, knowledge and commitment enabled the restoration of many wooden churches and orthodox churches in south-eastern Poland.

DOI: 10.21005/pif.2023.54.E-01
Keywords: Bronisław Buliński, wooden architecture, Subcarpathia, ZBK Arkady.

Tetyana Penyaz, Oleg Slєptsov | Kyiv National University of Construction and Architecture, Ukraine

ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6048-2564 https://orcid.org/0000-0001-5441-5453
Peculiarities of the formation of the moorish stile in Yelisavetgrad (using the example of the buildings of i. A. Goldenberg's Water Clinic and the Choral Sinagoge).

The article analyses the peculiarities of the application of elements of Moorish architecture on the example of two buildings built in the town Kropyvnytsky (Yelysavetgrad) at the end of the 19th and the beginning of the 20th century. During the twentieth century, the architecture of the historysm (eclecticism) received little attention because it was considered to be imitative, it was not distinguished by clearly defined compositional and stylistic methods. Since the end of the 20th century, with the development of the postmodern paradigm, the principles of the formation and application of stylistic features of the styles of past eras in the architectural and planning decisions of buildings of the late 19th - early 20th centuries have become the subject of comprehensive research.

DOI: 10.21005/pif.2023.54.E-02
Keywords: brick style, historysm, Kropyvnytsky, Moorish style, Yelisavetgrad.